Ο Νομός της Χαλκιδικής είναι το πιο τουριστικό μέρος της κεντρικής Μακεδονίας και της Βόρειας Ελλάδας γενικότερα. Τα 500 χιλ. ακτογραμμής, οι όμορφες παραλίες με τα πεντακάθαρα νερά και οι πολλές εναλλαγές στο τοπίο, την καθιστούν εδώ και χρόνια ιδανικό προορισμό διακοπών για κάθε επισκέπτη. Έχει γενικά εύκολες προσβάσεις με αυτοκίνητο, λόγω του σχετικά καλού οδικού της δικτύου, πολλά ξενοδοχεία, πολλά ενοικιαζόμενα δωμάτια – διαμερίσματα και κάμπινγκ, αλλά και συνεχόμενες αμμουδιές, ακρωτήρια, λιμανάκια, μικρούς όρμους που την έχουν αναδείξει σ’ έναν απ’ τους κορυφαίους προορισμούς διακοπών στην Ελλάδα.
Η Χαλκιδική θεωρείται ένας πολυποίκιλος και γενικά ενδιαφέρον προορισμός γιατί εκτός από διακοπές, ο επισκέπτης της μπορεί να ικανοποιήσει τις αρχαιολογικές και τις θρησκευτικές του επιθυμίες, καθώς έχει πολλούς αρχαιολογικούς χώρους, μικρά ή μεγαλύτερα μουσεία, διάσπαρτα λαογραφικά κέντρα και έντονη, σε όλο τον νομό λόγω του Αγίου Όρους, θρησκευτική και εκκλησιαστική παράδοση.
Αν βέβαια κάποιος αποφασίσει να μετακινηθεί λίγο πιο μακριά εκτός νομού τότε:
- Η Πέλλα, η πρωτεύουσα της Αρχαίας Μακεδονίας (τέλη 5ου Αιώνα π.Χ. – αρχές 4ου Αιώνα μ.Χ.) με σημαντικά ευρήματα όπως το μαρμάρινο κεφάλι του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τους Μακεδονικούς Τάφους, τα ασημένια νομίσματα, κ.α.,
- Η Βεργίνα, ένα αξιοθέατο παγκόσμιας πολιτιστικής αξίας, που θα σας ταξιδέψει στην εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Επισκεφτείτε τον τάφο του Φιλίππου του Β” και τους Βασιλικούς Τάφους, το παλάτι της Αρχαίας Πόλης, το θέατρο, το νεκροταφείο, την επιβλητική Νεκρόπολη, το μουσείο κ.α.
- Η Αλιστράτη με το σπήλαιό της, που θεωρείται ένα από τα ωραιότερα και μεγαλύτερα της Ελλάδος, πιθανόν και της Ευρώπης, όπου η φύση θέλησε να δείξει τη μεγαλύτερη δύναμη για δημιουργία στολισμών και σχηματισμών.
- Η Δωδώνη με το αρχαίο θέατρο που είναι από τα μεγαλύτερα και καλύτερα σωζόμενα αρχαία ελληνικά θέατρα, με χωρητικότητα περίπου 18.000 ατόμων.
- Και λίγο πιο πέρα η Θεσσαλονίκη, η πρωτεύουσα της Μακεδονίας, με την πληθώρα των Ρωμαϊκών και Βυζαντινών μνημείων – μουσείων αλλά
- Και τα Μετέωρα, αυτούς τους πελώριους βράχους που προκαλούν δέος με τα φωλιασμένα στις κορυφές και στις σπηλιές τους από τον 11ο αιώνα μοναστήρια, τα οποία η UNESCO τα έχει χαρακτηρίσει ως «Διατηρητέο και Προστατευόμενο Μνημείο της Ανθρωπότητας».
είναι περιοχές που θα καλύψουν όλα τα ενδιαφέροντά σας και θα σας αφήσουν με τις πιο όμορφες αναμνήσεις από τις διακοπές σας.
- Μοναδικά αξιοθέατα του Νομού Χαλκιδικής.
· Άγιο Όρος. Το απέραντο Βυζαντινό μουσείο. Το περιβόλι της Παναγίας. Η μεγαλύτερη αλλά και η πιο σπουδαία μοναστική πολιτεία της Ορθόδοξης Ανατολής. Τόπος κατανυκτικός, γεμάτος μυσταγωγία απλώνεται στην ανατολική χερσόνησο της Χαλκιδικής. Αποτελεί τον δεύτερο σημαντικότερο θρησκευτικό – προσκυνηματικό προορισμό μετά την Ιερουσαλήμ, για περισσότερους από 300 εκατομμύρια Ορθοδόξους Χριστιανούς σε όλο τον κόσμο. Είναι αυτοδιοικούμενο τμήμα του Ελληνικού κράτους ενώ θρησκευτικά ανήκει στο Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης.
· Αρχαία Όλυνθος με τον ανακαινισμένο πλέον αρχαιολογικό της χώρο και με το συνοδευτικό της αρχαιολογικό μουσείο. Θεωρείται κορυφαία πόλη της κλασικής περιόδου με το πιο οργανωμένο πολεοδομικό σύστημα.
· Αρχαία Στάγιρα: Η γενέτειρα του Αριστοτέλη, στη χερσόνησο Λιοτόπι στα ανατολικά παράλια της Χαλκιδικής.
· Το σπήλαιο των Πετραλώνων με το Ανθρωπολογικό του Μουσείο. Έγινε γνωστό για τα πλούσια προϊστορικά του ευρήματα σημαντικής παλαιοντολογικής αξίας αλλά και τον εντυπωσιακό σταλακτιτικό του διάκοσμο. Θεωρείται το σπήλαιο του αρχανθρώπου και η ακρόπολη της παλαιοανθρωπολογίας.
· Μονή της Αγίας Αναστασίας (9ος αι.). Βρίσκεται στα όρια με το Νομό Θεσσαλονίκης μεταξύ Βασιλικών και Γαλάτιστας και υπάγεται κατ΄ ευθείαν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.
· Η μονή του Αγίου Αρσενίου ανάμεσα απ’ τα χωριά Βατοπέδι και Μεταμόρφωση στον Τορωναίο κόλπο και στην ίδια περιοχή,
· Η Μονή Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, η μεγαλύτερη και πιο εντυπωσιακή από κτιριακή άποψη σε όλη την Ελλάδα.
· Ιερά Μονή Σουρωτής – Μοναστήρι του Αγίου Παϊσίου. Λίγα χιλιόμετρα έξω από τον δρόμο της Χαλκιδικής με την Θεσσαλονίκη το μοναστήρι είναι αφιερωμένο στον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο και στον Άγιο Αρσένιο του Καππαδόκη. Στην Μονή υπάρχουν τα λείψανα του Αγίου Αρσενίου και ο τάφος του Αγίου Παϊσίου.
· Το Λαογραφικό Μουσείο του Πολύγυρου του οποίου τα εκθέματα προέρχονται απ’ όλη τη Χαλκιδική. Καλύπτουν μια ευρεία χρονολογική περίοδο απ’ την εποχή του Χαλκού μέχρι τη Ρωμαϊκή και είναι ίσως τα σημαντικότερα αρχαιολογικά αξιοθέατα του νομού.
- Άλλοι αρχαιολογικοί χώροι, μνημεία και αξιοθέατα:
- Το ιερό του Άμμωνα Δία και το ιερό των Νυμφών και του Διόνυσου στην Καλλιθέα.
- Τα ερείπια του κάστρου της Ποτίδαιας και η διώρυγα της Ποτίδαιας.
- Λείψανα της οχύρωσης της αρχαίας Τορώνης και το κάστρο της Ληκύθου στην Τορώνη.
- Η αρχαία Σκιώνη.
- Η αρχαία Μένδη στη χερσόνησο της Κασσάνδρας,
- Κατάλοιπα των μεταλλευτικών εκκαμινεύσεων στην Ολυμπιάδα.
- Η ρωμαϊκή αγροικία στη Μ. Κύψα της Ν. Φώκαιας.
- Στα Νέα Μουδανιά το Μουσείο Παραδοσιακών Σκαφών και Εργαλείων και το Λαογραφικό Μουσείο Βιθυνίας διαθέτουν αξιόλογα εκθέματα εξειδικευμένου ενδιαφέροντος.
- Το Λαογραφικό της Αφύτου.
- Το Μουσείο Λαογραφίας και Ιστορίας του Παρθενώνα στο ομώνυμο ορεινό χωριό της Σιθωνίας,
- Το Λαογραφικό Μουσείο της Ιερισσού κυρίως για την αρχιτεκτονική του παραδοσιακού της κτιρίου.
- Το λαογραφικό μουσείο της Αγίας Παρασκευής.
- Το Ιστορικό και Αρχαιολογικό Μουσείο της Αρναίας με τα μόνιμη έκθεση των φημισμένων Αρνιώτικων υφαντών της περιοχής.
- Το Λαογραφικό των Πετροκέρασων στην ορεινή Χαλκιδική.
- Παλαιοχριστιανικές Βασιλικές: α) της Νικήτης (Αγίου Γεωργίου, Ελιάς, Σωφρονίου, με το θαυμάσιο ψηφιδωτό δάπεδο και μοναδικό μαρμαροθέτημα- όλες του 5ου αιώνα). β) του Αγίου Αθανασίου στην Τορώνη. γ) στο “Ζέπκο” της Ολυμπιάδας κ.α.
- Πύργοι και Κάστρα: Βυζαντινός Πύργος (1405) στου Ζωγράφου, Πύργος του Αγίου Παύλου (1407) και Πύργος Σταυρονικήτα (1543) στη Ν. Φώκαια, Πύργος στα Μαριανά της Ολύνθου (1375), Πύργος της Κρούνας στην Ιερισσό, Πύργος του Προσφορίου στην Ουρανούπολη (13ος αι.), το Φραγκόκαστρο της Ουρανούπολης (13ος αι.), Πύργος της Γαλάτιστας (14ος αι.), Πύργοι των Σταγίρων (16ος αι.) κ.λ.π.
- Κατάλοιπα μοναστηριακών μετοχιών: Εκκλησία και βοηθητικά κτίρια στου Ζωγράφου, Μετόχι Αγίου Παντελεήμονος στα Φλογητά, Μετόχι Τριπόταμου στο Ν. Μαρμαρά, Μετόχια Κουτλουμουσίου και Ζωγράφου στον Άγιο Νικόλαο κ.λ.π.
- Ενοριακοί ναοί με ξεχωριστό ενδιαφέρον: του Αγ. Δημητρίου της Αθύτου (1858)), του Αγ. Παντελεήμονος στην Καλλιθέα (1865), ο παλιός ενοριακός ναός του Πευκοχωρίου (19ος αι.), ο ναός της Κασσανδρείας με το παλαιοχριστιανικό υπέρυθρο, του Αγ. Αθανασίου της Συκιάς (1861), οι ναοί της Γαλάτιστας (19ος αι.), της Βάβδου, όπου βρίσκεται μαρμάρινος άμβων του 5ου αι., ο ναός των Σταγίρων, του Αγ. Νικήτα της Νικήτης με τις θαυμάσιες εικόνες του Παραλή κ.λ.π.
- Ξωκλήσια: Ο μικρός βυζαντινός ναός πάνω από το ιερό του Διονύσου στην Καλλιθέα, το ξωκλήσι της Παναγίας Φανερωμένης με τοιχογραφίες του 16ου αι. στη Ν. Σκιώνη, ο κοιμητηριακός ναός της Νικήτης του 16ου αι., από τον οποίο σώζεται το κεντρικό κλίτος με τοιχογραφίες της ίδιας εποχής, το προσκύνημα της Παναγίας στη Μ. Παναγία (1863) με ενδιαφέρον ξυλόγλυπτο τέμπλο, του Αγίου Νικολάου στο “Σελιό” του Πολυγύρου κ.λ.π.
- Οικισμοί με ενδιαφέροντα στοιχεία λαϊκής αρχιτεκτονικής: Αρναίας, Γαλάτιστας, Νικήτης, Αγίου Νικολάου, Συκιάς, ο παραδοσιακός οικισμός Παρθενώνας που είναι κτισμένος σε υψόμετρο 350 μέτρων στις πλαγιές του όρους Ίταμος στη Σιθωνία (βόρεια του Ν. Μαρμαρά), Αθύτου, Παλιουρίου, Καλάνδρας, κ.α.
- Άλλα αξιοθέατα: Οι νερόμυλοι της Γαλάτιστας, οι ανεμόμυλοι της Συκιάς και Κασσανδρείας, οι μύλοι της Νικήτης, το λουτρό των Σταγίρων, τα Δημαρχεία Αρναίας, Πολυγύρου και Κασσανδρείας, το άγαλμα του Αριστοτέλη.